Γιατί φθάσαμε στη σφαγή της Σμύρνης (ΜΕΡΟΣ 1ο από 4 )

Ολοκλήρωση Γενοκτονίας Χριστιανικών πληθυσμών
H 14η Σεπτεμβρίου, ημέρα πυρπόλησης της Σμύρνης, αποτελεί εδώ και δύο χρόνια επίσημη επέτειο του ελληνικού κράτους. Με τον τρόπο αυτό, η μεγαλύτερη τραγωδία που βίωσε ποτέ ο ελληνισμός έγινε αναπόσπαστο μέρος της συλλογικής εθνικής μνήμης.
H γενοκτονία του μικρασιατικού ελληνισμού και η Μικρασιατική Καταστροφή, γενικότερα, έπαψαν να αποτελούν λευκές σελίδες και απαγορευμένη γνώση στο νεοελληνικό μας τοπίο. Παρ’ όλα αυτά όμως, η έκταση και η σημασία των γεγονότων δεν έχουν πλήρως συνειδητοποιηθεί.
Με την καταστροφή της Σμύρνης ολοκληρώθηκε η γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών, που είχε αποφασίσει επισήμως η νεοτουρκική κυβέρνηση το 1911. Παράλληλα, έκλεισε και ο κύκλος της παρουσίας των Ελλήνων στη μικρασιατική γη μετά 35 αιώνες δημιουργικής παρουσίας. Ειδικότερα, ο χριστιανικός ελληνισμός βρέθηκε οριστικά εκτός της Ιωνίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας και της Ανατολικής Θράκης.

Με την καταστροφή της Σμύρνης ολοκληρώθηκε η γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών, που είχε αποφασίσει επισήμως η νεοτουρκική κυβέρνηση το 1911

Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1922 έκλεισε και άλλος ένας κύκλος: αυτός της θανάσιμης σύγκρουσης του χριστιανισμού με το επιθετικό Ισλάμ που άρχισε με τη μάχη του Ματζικέρτ πριν από 932 χρόνια. H μεγάλη αυτή σύγκρουση των θρησκειών στην περιοχή του παλιού ελληνικού κόσμου μετετράπη σε σύγκρουση εθνών την εποχή που τα νέα κοινωνικά μεγέθη καθορίστηκαν από την εθνική αντίληψη. O ισλαμικός κόσμος μετετράπη σε τουρκικό έθνος και ολοκλήρωσε με μεγάλη επιτυχία τον ιερό του πόλεμο, το Τζιχάντ.
Η καταστροφή της Σμύρνης από τα κεμαλικά στρατεύματα είχε έναν πολλαπλό συμβολισμό. Αφενός, το Μισοφέγγαρο κατανικούσε πλήρως τον Σταυρό και αφετέρου το τουρκικό έθνος συνέτριβε το ελληνικό.
H άπιστη χριστιανική Σμύρνη, η «γκιαούρ Ιζμίρ» μετατράπηκε σε σωρό καπνιζόντων ερειπίων προς δόξαν του προφήτη Μωάμεθ και του νέου ανταγωνιστή του, του Κεμάλ Ατατούρκ.
**Η συνέχεια **της ανάρτησης** ( ΜΕΡΟΣ 2ο ΑΠΟ 4), **θα πραγματοποιηθεί **την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21/5 το πρωϊ……….για όποια άτομα ενδιαφέρονται ή έχουν την περιέργεια να μάθουν.**


Του Βλάση Αγτζίδη
O Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας


Πηγή: https://www.kathimerini.gr/…/giati-fthasame-sti-sfagi-tis-
Φωτογραφία: https://www.ethnos.gr/…/58274_97-hronia-apo-ti-sfagi…

Γιατί φθάσαμε στη σφαγή της Σμύρνης (ΜΕΡΟΣ 2ο από 4 )

Γιατί ηττηθήκαμε; Τι συνέβη και το εφικτό μετετράπη σε εφιάλτη;
Η μικρασιατική πρόκληση έδωσε στον ελληνισμό την ευκαιρία για την εθνική του ολοκλήρωση. H ένταξη στο κράτος των Ελλήνων, των πλέον ανεπτυγμένων ελληνικών εδαφών θα επιτάχυνε τον μετασχηματισμό της Ελλάδας σε ένα σύγχρονο έθνος-κράτος, θα αύξανε το γεωπολιτικό και οικονομικό της βάρος και, παράλληλα, θα πραγμάτωνε τις ιδέες για χειραφέτηση από την απολυταρχική οθωμανική εξουσία. H παρουσία της Ελλάδας στην Ιωνία και στην Ανατολική Θράκη και οι προσπάθειες απελευθέρωσης των Ελλήνων στον Πόντο υπήρξαν οι μοναδικές εγγυήσεις για τη σωτηρία των ελληνικών πληθυσμών που είχαν υποστεί γενοκτονία από τους Τούρκους εθνικιστές κατά τη διάρκεια του πολέμου με κορύφωση την περίοδο 1916-1918.
H νίκη των συμμάχων στον A΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -που τοποθέτησε την Ελλάδα στο τραπέζι των νικητών- υπήρξε μια μοναδική ευκαιρία. H Συνθήκη των Σεβρών -αποτέλεσμα της ήττας των Νεότουρκων εθνικιστών- διευθετούσε εν μέρει τα πραγματικά εθνικά προβλήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. H Ελλάδα αναδείχτηκε σε σημαντική περιφερειακή δύναμη. Οι συμμαχικές δυνάμεις και ειδικότερα η Μεγάλη Βρετανία έχρισαν την Ελλάδα εντολοδόχο στην περιοχή. H μοναδική σύμπτωση θετικών εξελίξεων έκανε να φαίνεται πραγματοποιήσιμο το όνειρο της απελευθέρωσης των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Γιατί ηττηθήκαμε; Τι συνέβη όμως και το εφικτό μετετράπη σε εφιάλτη;

H μοναδική σύμπτωση θετικών εξελίξεων έκανε να φαίνεται πραγματοποιήσιμο το όνειρο της απελευθέρωσης των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.

Κατ’ αρχάς άλλαξε το διεθνές τοπίο. H επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία και τα ιδιαίτερα συμφέροντα κάποιων από τους συμμάχους μας, όπως των Γάλλων και των Ιταλών, οδήγησαν στην ενίσχυση του εθνικιστικού κινήματος του Μουσταφά Κεμάλ. Παρ’ όλη όμως την αλλαγή οι Ελληνες παρέμειναν η σημαντικότερη στρατιωτική δύναμη στην Εγγύς Ανατολή. Οι Τούρκοι εθνικιστές δεν κατάφεραν σε καμιά στιγμή της ελληνοτουρκικής στρατιωτικής σύγκρουσης να παρατάξουν περισσότερους στρατιώτες και να διαθέσουν καλύτερο εξοπλισμό από τον ελληνικό στρατό. Εξάλλου, ένα μέρος των κεμαλικών δυνάμεων το αποτελούσαν άτακτες ένοπλες συμμορίες.
Η αύξηση της κεμαλικής δυναμικής προκλήθηκε αποκλειστικά από τη στάση της ελληνικής πλευράς, η οποία μεθοδικά υποβάθμισε τη δική της πολιτική και στρατιωτική παρουσία στο μικρασιατικό μέτωπο. Κατ’ αρχάς, ο εντεινόμενος διχασμός στην Αθήνα μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών μετέφερε αλλού το κέντρο βάρους και τις προτεραιότητες της ελλαδικής πολιτικής ηγεσίας. H προκήρυξη εκλογών από τον Βενιζέλο, εν μέσω πολέμου, επέτρεψε στο μέτωπο των βασιλικών και των κομουνιστών να διευρύνει την αντιπολεμική του δράση. Στη συνέχεια, μετά τη νίκη των αντιπολεμικών, ακολουθήθηκε μια ολοκληρωτικά ανορθολογική πολιτική, τόσο στον τομέα της στρατιωτικής διαχείρισης της μικρασιατικής κρίσης, όσο και στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. H πολιτική της νέας ελληνικής κυβέρνησης επέτρεψε στον Μουσταφά Κεμάλ να ισχυροποιηθεί στρατιωτικά και να αναδειχθεί σε αξιόπιστο συνομιλητή των Μεγάλων Δυνάμεων.
Παράλληλα, η αντιπολεμική κυβέρνηση της Αθήνας υπονόμευσε τις προσπάθειες των ιδίων των Μικρασιατών για δική τους στρατιωτική συγκρότηση με στόχο την αυτονόμηση της Ιωνίας. H απουσία γραμμής άμυνας στη Σμύρνη και η εγκατάλειψη του μικρασιατικού ελληνισμού στους νικητές Κεμαλικούς υπήρξαν οι βασικές αιτίες του μεγάλου αριθμού θυμάτων, μετά την αναμενόμενη στρατιωτική ήττα.
**Η συνέχεια **της ανάρτησης** ( ΜΕΡΟΣ 3ο ΑΠΟ 4), **θα πραγματοποιηθεί **το ΣΑΒΒΑΤΟ 22/5 το πρωϊ……….για όποια άτομα ενδιαφέρονται ή έχουν την περιέργεια να μάθουν.**
Του Βλάση Αγτζίδη
O Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας
Πηγή:
https://www.kathimerini.gr/…/giati-fthasame-sti-sfagi-tis-
Φωτογραφία: https://www.lifo.gr/san-simera/i-katastrofi-tis-smyrnis

OI ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

Οι αγροτικές ασχολίες των Ελλήνων του Πόντου ήταν ποικίλες. Η γεωργία και η κτηνοτροφία προηγούνταν, ως προς την οικονομική σημασία και απασχόληση και ακολουθούσαν η αλιεία και η υλοτομία. Λεφτοκάρα (φουντούκια) και χαψία (είδος γαύρου), καπνός και βούτορον, ήταν τα αντιπροσωπευτικά προϊόντα του Πόντου, καρποί του μόχθου ανδρών και γυναικών που κόπιαζαν με πρωτόγονα συνήθως μέσα. Ανακούφιση στην κουραστική ατομική τους προσπάθεια αποτελούσε – και αποτελεί ακόμη – η αργατία, η οικιοθελής, ομαδική, ταυτόχρονη προσφορά προσωπικής εργασίας για τη διευκόλυνση των συνεργαζόμενων αγροτών. Ο θεσμός αυτός συνεργασίας και αλληλοβοήθειας αποτελεί χαρακτηριστικό πολιτισμικό στοιχείο των Ελλήνων του Πόντου και η ιδέα του εκφράζεται στην παροιμία : «Με τοι πολλούς η δουλεία ‘κ’ έχ’ νεγκασίαν».
ΓΕΩΡΓΙΑ
Δημητριακά, κυρίως καλαμπόκι – λαζούδ(ιν) – βασικό στοιχείο της διατροφής των Ποντίων – και όσπρια ήταν οι κυριότερες καλλιέργειες.
Ο καπνός ήταν επίσης μία από τις κύριες καλλιέργειες στον δυτικό κυρίως Πόντο – και σημαντικό εξαγωγικό προϊόν. Οι καπνοπαραγωγοί της Πάφρας αναζωογόνησαν την καπνοκαλλιέργεια στη βόρεια Ελλάδα μετά την ανταλλαγή.
Από τη γεωργική παραγωγή αξιοσημείωτη είναι επίσης η μεγάλη ποικιλία των μήλων και αχλαδιών.
1.-« ‘ Σ σον Αηλίαν αφκακιάν ‘θερίζ’ τ’ εμόν τ’ αρνόπον
και ντ’ έμορφα και νόστιμα κρατεί το καγανόπον»
2.-«Η κάλη μ’ παρχαρεύκεται ‘ς σα ψηλά τα ραχία
και με το κρενίν κατηβάζ’ το γάλαν ‘ς σα χωρία»
3.-«Μάθα, κόρη, την αγρυπνίαν και την κακοπειρίαν
αύρι’ θα πας σ’ σου πεθερού σ’, να είσαι μαθεμέντσα»
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Με τα απέραντα ορεινά βοσκοτόπια, τα παρχάρα, η κτηνοτροφία δε θα μπορούσε παρά να αποτελεί κύρια απασχόληση των Ποντίων. Στα χιλιοτραγουδισμένα χλοερά κι ολάνθιστα παρχάρια που ζωντάνευαν από το Μάη μέχρι τέλος Αυγούστου έβοσκαν οι αγελάδες του χωριού με την επίβλεψη συγκεκριμένων ατόμων που αναλάμβαναν έμμισθα αυτό το έργο. Κυριαρχική μορφή στην εξύμνηση της βουκολικής ζωής είναι η γυναίκα είτε η ώριμη ως παρχαρομάνα ή η νέα γυναίκα:
«Παρχαρομάνα λάλεσεν, ας έρχουν οι ρομάννες,
τα χόνα όλα έλυσαν και την χλοάδαν έγκα».
Εκεί ψηλά συνήθως κοντά στα 2000 μέτρα έδιναν το εξαιρετικό γάλα τους οι αγελάδες κι απ’ αυτό γινόταν το περίφημο μυρωδάτο και γευστικότατο «βούτυρο της Τραπεζούντας» και πάμπολλα άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα (υλιστόν, τσορτάν’, πασκιτάν, μιντζίν, κ.ά.), αγνά και γευστικά, τα οποία συνδυαζόμενα με ποικίλα δημητριακά (πλιγούρι, κορκότον, φούρνικον, κ.ά.) συγκροτούσαν το εδεσματολόγιο των Ελλήνων του Πόντου και έδιναν στη μαγειρική τους το χαρακτήρα της υγιεινής.
ΥΛΟΤΟΜΙΑ
Κωμόπολη Κουλάκ καγιά, τόπος παραθερισμού των Κερασουντίων με απέραντα δάση. Οι Κωνσταντινουπολίτες Αφοί Ζαρίφη, ίδρυσαν εκεί, στο τέλος του 19. αι.,εργοστάσιο επεξεργασίας και παραγωγής ξυλείας.

ΑΛΙΕΙΑ
Το ένα τέταρτο περίπου των ορίων του Πόντου βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα που την κάνουν εύτροφη, καθώς εκβάλλουν σ’ αυτήν πολλά μεγάλα ποτάμια. Γι’ αυτό και τα αλιεύματα – θαλασσινά ή ποταμίσια – ήταν ποικίλα, άφθονα και ποιοτικά: από το δελφίνι και τον οξύρρυγχο με το μαύρο χαβιάρι ως το ταπεινό αλλά εξαιρετικής ποιότητας χαψί. Το δελφίν’ αλιευόταν σε σημαντικές ποσότητες, κυρίως για το λάδι του, που το χρησιμοποιούσαν ευρύτατα για φωτισμό, ενώ αναφέρεται ότι γινόταν σημαντική εξαγωγή του. Τον οξύρρυγχο, το μερσίν (ιν), τον ψάρευαν σε σημαντικές ποσότητες στα στόμια των μεγάλων ποταμών και έκαναν εξαγωγή το πολύτιμο μαύρο χαβιάρι του (Πάφρα). Άλλα είδη ψαριών που απολάμβανε η γεύση των Ποντίων ήταν : μπαρμπούνια, λαβράκια, κεφάλια, παλαμίδες, καλκάνια, σκουμπριά, σαβρίδια, σαργάνια κ.ά. Στο μεσογειακό Πόντο εκτός από τα παστωμένα χαψία που προωθούνταν από τα παράλια, στα ποτάμια υπήρχε αφθονία δύο κυρίως ψαριών : της πέστροφας και του σαζάν’ (είδος γριβαδιού).
ΧΑΨΙ
Το δημοφιλέστερο και πλατιάς κατανάλωσης ψάρι στον Πόντο. Μαγειρευόταν – και μαγειρεύεται – με περισσότερους από δέκα τρόπους. Η ποσότητα της αλίευσης ξεπερνούσε πολλές φορές την κατανάλωση για διατροφή και το πλεόνασμα το πουλούσαν σε ευτελείς τιμές ή και δωρεάν για λίπασμα των χωραφιών. Χαρακτηριστική ήταν η αργατία από γυναίκες, για το κούλισμαν, δηλαδή, το καθάρισμα των κορμιών των χαψιών από τα κεφάλια τους που γινόταν σε μεγάλες ποσότητες, για να παστωθούν (αλυκά χαψία). Κατά τη διάρκεια αυτής της αργατίας τραγουδούσαν οι γυναίκες :
– Mάννα, επιάσανε με, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
– Μάννα, έβαλανε με σο καϊκ’, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
– Μάννα, έβαλανε με σο καλάθ’, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
– Μάννα, εκούλισανε με, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
– Μάννα, εσέγκανε με σο τηγάν’, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
– Μάννα, τρώγ’νε με και στέκνε, – Μη φογάσαι, καλόν έν’.
ΛΕΦΤΟΚΑΡΑ (ΦΟΥΝΤΟΥΚΙΑ)
Το λεφτοκάρ(ιν) ήταν το πρώτο και κύριο γεωργικό προϊόν του Πόντου και από τα σπουδαιότερα εξαγωγικά προϊόντα του – και ιδιαίτερα της περιφέρειας Κερασούντας. Οι Πόντιοι αξιοποιούσαν πλήρως τα προϊόντα του. Εκτός από την ψίχα του, απολάμβαναν το εύγευστο και υγιεινό λάδι του, τον σκληρό φλοιό του το χρησιμοποιούσαν για καύσιμη ύλη στο μαγκάλι τους και τον εξωτερικό μαλακό φλοιό του για πρόχειρα στρώματα, τα ταλάσα
Στις φωτογραφίες:
1.-Συγκομιδή φουντουκιών στην Κερασούντα το 1910
2.-Αποξήρανση φουντουκιών στην παραλιακή ζώνη της Τραπεζούντας
3.-Θερισμός στη Σάντα
4.-Βατέν – Ανάπαυση στην πηγή
Πηγη: https://www0.epm.gr/epm.gr/epm.htm
Φωτογραφίες: https://www0.epm.gr/epm.gr/epm.htm

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ

Ελλάδα: Το κίνημα του 1922 Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1922 ξέσπασε κίνημα στη Χίο και στη Μυτιλήνη, όπου βρίσκονταν μονάδες του ελληνικού στρατού που επέστρεφαν από τη Μικρά Ασία. Όσοι συμμετείχαν σε αυτό αξίωναν την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου, τη διάλυση της Βουλής (στην οποία τα φιλοβασιλικά κόμματα διέθεταν πλειοψηφία), το σχηματισμό νέας κυβέρνησης που θα είχε την εμπιστοσύνη της Αντάντ, καθώς και την ενίσχυση του μετώπου στη Θράκη, ώστε η Ελλάδα να αποφύγει και άλλες εδαφικές απώλειες. Με επικεφαλής τους συνταγματάρχες Νικόλαο Πλαστήρα και Στυλιανό Γονατά, περίπου 12.000 αξιωματικοί και στρατιώτες, αποβιβάστηκαν, λίγο αργότερα, στο Λαύριο, στο νοτιότερο άκρο της Αττικής, και άρχισαν να βαδίζουν προς την Αθήνα. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, βλέποντας ότι δεν είχε καμία δυνατότητα αντίστασης, εγκατέλειψε τη χώρα. Βασιλιάς έγινε ο γιος του Γεώργιος Β΄. Φτάνοντας στην Αθήνα, οι κινηματίες εγκατέστησαν επαναστατική κυβέρνηση.
Η ανακωχή των Μουδανιών Μετά την ήττα στη Μικρά Ασία, φαινόταν πλέον εξαιρετικά δύσκολο για την Ελλάδα να διατηρήσει την Α. Θράκη. Αρχικά, η επαναστατική κυβέρνηση δεν φάνηκε πρόθυμη να υποχωρήσει. Μάλιστα, για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη νέα τουρκική επίθεση, αναδιοργάνωσε ταχύτατα τον ελληνικό στρατό στη Θράκη. Τελικά, όμως, υπό το βάρος των κεμαλικών απειλών για νέο πόλεμο και των αφόρητων πιέσεων της Αγγλίας η Ελλάδα αποδέχτηκε την ανακωχή των Μουδανιών (Οκτώβριος 1922) με την οποία η Α. Θράκη ενσωματωνόταν στην Τουρκία. Η εκκένωση της περιοχής από τον ελληνικό στρατό και τον ντόπιο ελληνικό πληθυσμό ολοκληρώθηκε στα μέσα Νοεμβρίου 1922.
Ελλάδα: Η «δίκη των έξι» Η επαναστατική κυβέρνηση σύστησε έκτακτο στρατοδικείο προκειμένου να καταλογιστούν ευθύνες για την ήττα στη Μικρά Ασία. Σε αυτό παραπέμφθηκαν οκτώ κορυφαία στελέχη (πρωθυπουργοί, υπουργοί, στρατιωτικοί ηγέτες) της βασιλικής παράταξης: Δ. Γούναρης, Ν. Στράτος, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Γ. Μπαλτατζής, Ν. Θεοτόκης, Γ. Χατζανέστης, Μ. Γούδας και Ξ. Στρατηγός. Τον Νοέμβριο του 1922 καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν οι έξι πρώτοι˙ αυτή ήταν η «δίκη των έξι».
Η συνθήκη της Λοζάνης (1923) Παράλληλα, άρχισαν στη Λοζάνη της Ελβετίας διαβουλεύσεις για την υπογραφή μιας νέας συνθήκης ειρήνης. Εκπρόσωπος της Ελλάδας σε αυτές ορίστηκε, από την επαναστατική κυβέρνηση, ο Ελευθέριος Βενιζέλος. 

Τελικά, όμως, υπό το βάρος των κεμαλικών απειλών για νέο πόλεμο και των αφόρητων πιέσεων της Αγγλίας η Ελλάδα αποδέχτηκε την ανακωχή των Μουδανιών (Οκτώβριος 1922) με την οποία η Α. Θράκη ενσωματωνόταν στην Τουρκία.

Μετά από πολύμηνες συζητήσεις υπογράφτηκε, στις 24 Ιουλίου 1923, η συνθήκη της Λοζάνης, με την οποία επισημοποιήθηκε η τουρκική κυριαρχία στη Μικρά Ασία και στην Α. Θράκη, ενώ παραχωρήθηκαν στην Τουρκία και η Ίμβρος με την Τένεδο. Επίσης, στη συνθήκη της Λοζάνης ενσωματώθηκε ελληνοτουρκική σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών (Ιανουάριος 1923), σύμφωνα με την οποία όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Τουρκίας έπρεπε να μετοικήσουν στην Ελλάδα και όλοι οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας να ακολουθήσουν τον αντίστροφο δρόμο. Εξαιρέθηκαν το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου (125.000 τότε), καθώς και οι μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης (118.000 τότε).
Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα Η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση είχε να αντιμετωπίσει επείγοντα και σοβαρά προβλήματα. Η ραγδαία επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, η κατακόρυφη πτώση των μισθών και η επείγουσα ανάγκη αποκατάστασης των παλαιών πολεμιστών (πολλοί από αυτούς είχαν πολεμήσει 10-12 χρόνια) και των προσφύγων έκαναν επιτακτική τη λήψη μέτρων. Σε αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, και επιπλέον ωθούμενη από τη γενική ανάγκη αύξησης της αγροτικής παραγωγής, η επαναστατική κυβέρνηση άρχισε αμέσως την απαλλοτρίωση και διανομή γαιών σε πρόσφυγες και γηγενείς ακτήμονες (Φεβρουάριος 1923). Αυτή την εποχή μοιράστηκαν αγροτικοί κλήροι σε πλήθος αγροτών. Παράλληλα, τα εργατικά αιτήματα για αυξήσεις των αποδοχών οδήγησαν, το καλοκαίρι του 1923, στο μεγαλύτερο κύμα απεργιών που είχε γνωρίσει η Ελλάδα από την ίδρυση της. Σημαντικό μέτρο της επαναστατικής κυβέρνησης υπήρξε και η υιοθέτηση από την Ελλάδα του γρηγοριανού ημερολογίου, που ίσχυε στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, από τις 16 Φεβρουαρίου 1923 (παλαιό ημερολόγιο) η Ελλάδα βρέθηκε στην 1η Μαρτίου 1923 (νέο ημερολόγιο). Το ημερολόγιο αυτό ισχύει σήμερα.
Η επαναστατική κυβέρνηση, αφού αντιμετώπισε με επιτυχία μια προσπάθεια ανατροπής της (Οκτώβριος 1923), αποφάσισε να παραδώσει την εξουσία. Στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1923 τα φιλοβασιλικά κόμματα απείχαν. Έτσι, στη Βουλή εκπροσωπήθηκαν μόνο το κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελ. Βενιζέλου (250 βουλευτές) και η Δημοκρατική Ένωση του Αλ. Παπαναστασίου (120 βουλευτές). Ο Γεώργιος Β΄ εξαναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό. Προσωρινός αντιβασιλέας ορίστηκε ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης.
Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία Μετά τον μικρασιατικό πόλεμο, ο Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος αναδείχτηκε πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, υποχρέωσε τον σουλτάνο να φύγει από τη χώρα, εδραίωσε τον κοσμικό-λαϊκό (και όχι θρησκευτικό) χαρακτήρα του πολιτεύματος και στη συνέχεια θέλησε να μετατρέψει την Τουρκία σε σύγχρονο κράτος δυτικού τύπου: προσπάθησε να οργανώσει συστήματα υγείας και εκπαίδευσης, αντικατέστησε το οθωμανικό αλφάβητο με το λατινικό προσπαθώντας να φέρει τη χώρα του πιο κοντά στη Δύση, κατάργησε την πολυγαμία, παραχώρησε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, απαγόρευσε στους άνδρες να φορούν φέσι και στις γυναίκες φερετζέ και επέβαλε τη χρήση οικογενειακών επιθέτων (ο ίδιος υιοθέτησε το Ατατούρκ, πατέρας των Τούρκων, με το οποίο τον αποκαλούσαν οι οπαδοί του). Οι κεμαλικές μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, βρήκαν απήχηση μόνο στα ανώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα. Οι φτωχότερες τάξεις και κυρίως οι αγροτικοί πληθυσμοί, δηλαδή η συντριπτική πλειονότητα του τουρκικού λαού, συνέχισαν να ζουν, σε μεγάλο βαθμό, όπως και πριν από την «κεμαλική επανάσταση»
Στην φωτογραφία: Τμήματα του επαναστατημένου στρατού στην Αθήνα (Σεπτέμβριος 1922).Στο κέντρο διακρίνεται ο Νικόλαος Πλαστήρας.
Πηγη: http://ebooks.edu.gr/…/Istoria_G…/index8_39.html
Φωτογραφία: http://ebooks.edu.gr/…/Istoria_G…/index8_39.html

Ρωσοπόντιοι: Είναι ρατσιστικός ο όρος ή μήπως όχι τελικά;

Στη Ρωσία λέγονταν Πόντιοι και στην Ελλάδα Ρωσοπόντιοι. Είναι ο όρος σωστός ή αποκαλούνται έτσι από ρατσιστική διάθεση; Ποια είναι η αλήθεια;
Η ιστορία του Ελληνισμού στον Πόντο έχει ως επίσημη αφετηρία την ίδρυση της Σινώπης στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας από Ίωνες ναυτικούς περίπου το 800 π.Χ. Από τη Σινώπη ερευνητές ίδρυσαν άλλες πόλεις. Η κυριότερη αυτών των πόλεων ήταν η Τραπεζούντα το 783 π.Χ. Οι Έλληνες του Πόντου αναφέρονται από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς. Από τον Πόντο καταγόταν ο αρχαίος Έλληνας αστρονόμος Ηρακλείδης ο Ποντικός καθώς και ο ιστορικός και γεωγράφος Στράβων. Κατά μία άποψη, οι σύγχρονοι Πόντιοι είναι απόγονοι εκείνων των αρχαίων Ελλήνων, που έζησαν κάποτε στην περιοχή.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου θεωρείται η μεγαλύτερη του αιώνα. Η αρχή της βρίσκεται στο 1916 κι ο επίλογός της γράφτηκε το 1922 με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα θύματα ξεπέρασαν τις 353.00.
Όσοι κατάφεραν να γλιτώσουν από το μένος των Τούρκων, πρόσφυγες, πλέον, ξεριζωμένοι από τον τόπο τους, βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα. Αυτοί που κατέφυγαν στην Ελλάδα ήταν περίπου 400.000 ενώ οι υπόλοιποι κατέφυγαν στη νότια Ρωσία. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι Έλληνες στη Ρωσία ήταν πολύ δύσκολες. Πάρα τις αντιξοότητες, όμως, κατάφεραν να διατηρήσουν την γλώσσα και τη θρησκεία τους.
Οι Πόντιοι, γνωστοί για την εργατικότητα τους συνέλαβαν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών που είχαν εγκατασταθεί.
Οι ποντιακές οικογένειες αποκτούσαν πολλά παιδιά. Κατά συνέπεια, ο πληθυσμός αυξήθηκε πολύ γρήγορα και δημιουργήθηκε η ανάγκη να επεκταθούν στις περιοχές του Καυκάσου και της Κριμαίας. Ο Ελληνισμός των χωρών της πρώην Σοβιετικής ένωσης, Ποντιακός και μη, είναι από τα πιο γνήσια και πολύπαθα κομμάτια του Ελληνισμού. Από το 1990, εξαιτίας των πολέμων που ακολούθησαν την διάλυση της Σοβιετικής ένωσης, πίστεψε ότι θα έβρισκε ασφάλεια στην αρχαία μητρόπολη.
Από την δεκαετία του ’60 και έπειτα, αρχίζουν να εγκαθίστανται στην Ελλάδα αφού τη θεωρούν πατρίδα τους. Γιατί αισθάνονται και είναι Έλληνες. Δυστυχώς, όμως, στην πατρίδα τους δέχονται τον μεγαλύτερο ρατσισμό! Για τους ντόπιους ήταν ξένοι, ήταν Ρωσοπόντιοι.

Γιατί αισθάνονται και είναι Έλληνες. Δυστυχώς, όμως, στην πατρίδα τους δέχονται τον μεγαλύτερο ρατσισμό!

Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος περιγράφει ένα περιστατικό…
«Σε μια λαϊκή αγορά, ένας Ρωσοπόντιος άπλωσε μια κουβέρτα με κάτι ψιλοπράγματα για πούλημα. Απέναντι του ένας κοτοπουλάς μόλις τον είδε άρχισε να βρίζει… Τουρκόσποροι τι θέλατε και ήρθατε εδώ, ήρθατε να μας φάτε το ψωμί μας, να φύγετε δεν σας θέλουμε… Ο Ρωσοπόντιος δεν ήξερε ελληνικά, δεν καταλάβαινε, φώναξε τον παππού του που στεκόταν λίγο πιο πέρα και άκουγε. Εκείνος ατάραχος πλησίασε τον υβριστή και του είπε σε άπταιστα ελληνικά… Άκου παιδί μου, μια κουβέντα θα σου πω και βάλε την καλά στο μυαλό σου, αν εσύ είσαι Έλληνας εγώ είμαι Έλλην. Ο κόσμος χειροκρότησε με ενθουσιασμό. Έφυγα κι εγώ συγκινημένος, που αξιώθηκα να ακούσω τέτοιο ποίημα»
Εξαιτίας του μεγάλου προβλήματος που δημιουργήθηκε με κάποιες παράνομες ελληνοποιήσεις ατόμων από τη Γεωργία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, για τις οποίες ευθύνεται και το ελληνικό κράτος, έφθασαν στο σημείο να ταλαιπωρούνται από τις ελληνικές Αρχές και οι ίδιοι οι Πόντιοι, μέχρι να αποδείξουν την ελληνική τους καταγωγή.
Κάπως έτσι καθιερώθηκε ο όρος «Ρωσοπόντιοι», ο οποίος κατέληξε να είναι ρατσιστικός και υποτιμητικός.
Η Ρωσία είναι μια σπουδαία χώρα με τεράστιο πολιτισμό και μεγάλη συνεισφορά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παρόλα αυτά τους Πόντιους παλλινοστουντες τους συνέδεσαν με το “αρνητικό κομμάτι” αυτου του κράτους. Θεώρησαν ότι ανήκουν στη “ρωσική μαφία”. Ακόμη κι αυτοί που εξακολουθούν να ζουν στη Ρωσία δεν μπορούν παρά να χαρακτηρίζονται «Έλληνες του Πόντου».
Κανείς δεν χαρακτηρίζει με αντίστοιχους όρους τους Πόντιους που ζουν σε άλλες χώρες του κόσμου (π.χ. Αμερικανοπόντιος, Γερμανοπόντιος κτλ.).
Ο όρος Ρωσοπόντιος δεν υφίσταται. Η μόνη αποδεκτή και μη ρατσιστική εκδοχή του θα ήταν «Ελληνορώσος» και αυτό όταν αναφέρεται σε ανθρώπους που κατάγονται και από τις δύο αυτές χώρες. Το ότι γεννιόμαστε και μεγαλώνουμε σε μια χώρα σίγουρα επηρεάζει τον τρόπο που ζούμε, αλλά δεν μπορεί να αλλάξει την πολιτιστική μας ταυτότητα και τις ρίζες μας.
Οι Πόντιοι όχι μόνο διατήρησαν την ποντιακή παράδοση, τα ήθη και έθιμα, τη μουσική και τους χορούς τους, αλλά προσπαθούν μέχρι και σήμερα να τα μεταδώσουν και στους άλλους λαούς με τρόπο αξιοζήλευτο.
Δυστυχώς, η νοοτροπία κάποιων δεν έχει αλλάξει, ίσως και από άγνοια της ίδιας της ιστορίας. Με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτή η ρατσιστική διάθεση απέναντι στους Πόντιους, από τους ίδιους τους συμπατριώτες τους.
Όπως λέει κι ο στίχος απ’ το τραγούδι «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» που ερμήνευσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, «’Σ σα ξένα είμαι Έλληνας και ‘ς σην Ελλάδα ξένος».
Κομνηνού Ελεάννα
Πηγή: www.maxmag.gr
Φωτογραφία: https://perithorio.com/2019/05/06

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΥΚΑΣΙΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ;

Σύμφωνα με το Βλάση Αγτζίδη « Τα πρώτα χρόνια με τον όρο «Πόντιος», ο λαός περιέγραφε μόνον αυτόν που προερχόταν από τις περιοχές του Μικρασιατικού Πόντου. Οι προερχόμενοι από τις περιοχές του Καρς του ρωσικού Καυκάσου, που παραχωρήθηκε στους Τούρκους απ’ τους μπολσεβίκους με τη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ, χαρακτηρίζονταν ως «Καυκάσιοι» ή «Ποντοκαυκάσιοι» και ας είχαν μεταναστεύσει από τον Πόντο μόλις 40 χρόνια πριν. Οι κατά το πλείστον τουρκόφωνοι πρόσφυγες από την καυκασιανή περιοχή της Τσάλκας στην Κεντρική Γεωργία ονομάζονταν «Τσαλκαλήδες», οι οποίοι επίσης εντάσσσονταν στην ομάδα των «Καυκασίων».[…]»
Οι πρόσφυγες που μετανάστευσαν από τα παράλια του Καυκάσου στην Ελλάδα κατά την περίοδο τέλη Απριλίου 1920-Φεβρουάριος 1921 δόμησαν μια ιδιαίτερη προσφυγική ομάδα , την ομάδα των Καυκασίων. Αποτελούνταν κυρίως από Έλληνες κατοίκους του Κυβερνείου Καρς-Ρωσίας (που μετά τη συνθήκη Μπρεστ Λιτόφσκ προσαρτήθηκε στην Τουρκία), δευτερευόντως από Έλληνες κατοίκους της Τσάλκας , του Σοχούμ, του Βατούμ και τέλος από Έλληνες Πόντιους του Μικρασιατικού Πόντου που μετοίκησαν στον Καύκασο κατά το τέλος κυρίως του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σύμφωνα με τον Τηλικίδη Γ., Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου των Ελλήνων του Αντικαυκάσου και Επιθεωρητή των Σχολείων της Ελληνικής μειονότητας του Καυκάσου, μεταφέρθηκαν από Βατούμ σε Θεσσαλονίκη κατά τα έτη 1920-1921, 52.878 άνθρωποι και 7.737 ζώα.
Αναλυτικά-σύμφωνα με τον Τηλικίδη- οι μεταναστεύσαντες πληθυσμοί κατανέμονταν –κατά περιφέρεια προέλευσης από τον Καύκασο- ως εξής:
«1.- 40.000 περίπου από την περιφέρεια Καρς-Αρταχάν. Αρχικά ο πληθυσμός αυτός απαριθμούσε 54.000 άτομα από τους οποίους 7-8 χιλιάδες πέθαναν από τις κακουχίες καθοδόν για το Βατούμ ή κατά τη διαμονή στο Βατούμ και 6-7 χιλιάδες κατέφυγαν στο Κουμπάν. [Ένα μέρος των τελευταίων θα έρθει στην Ελλάδα μετά το ’22 μέχρι το ’24 μαζί με άλλους Έλληνες του Καυκάσου, Πόντου και Νότιας Ρωσίας και θα απογραφούν και αυτοί ως Καυκάσιοι εγκαθιστάμενοι σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας όπως και οι προηγούμενοι.]
2.-15-20 χιλιάδες από τις περιοχές Σοχούμ, Βατούμ και Τσάλκας.
3.-Από το σύνολο των 172.811 Ελλήνων του Καυκάσου θα παραμείνουν εκεί 119.933
4.-Από τους Καυκάσιους που θα βρεθούν στην Ελλάδα θα πεθάνουν στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης 20-22.000».
Από τέλη Μαρτίου 1920 έως και Νοέμβριο 1921 μεταφέρθηκαν από το Βατούμ 30.718 πρόσφυγες με 16 ατμόπλοια και κατόπιν, μετά από ένα κενό διάστημα, μεταφέρθηκαν το Φεβρουάριο του 1921 20.610 πρόσφυγες με 7 ατμόπλοια.

Σύμφωνα με τον μελετητή της «εξόδου» των Καυκασίων κ. Καζταρίδη, 30.000 από τους επιβάτες πρόσφυγες ήταν από το Καρς και οι υπόλοιποι ήταν Έλληνες πρόσφυγες από άλλες περιοχές του Καυκάσου.
Τέλος, μια πρώτη γνώση της τύχης των άνω των 50.000 Καυκασίων που ήρθαν κατά 1920-21, μπορούμε να αποκομίσουμε, βλέποντας τα στοιχεία απογραφής του 1928 όπου απογράφονται ως πρόσφυγες μεταφερθέντες από τον Καύκασο «πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή» συνολικά 32.421 άτομα.
Αναλυτική Κατάστασις της 31ης Ιουλίου 1926 του Γεωργικού γραφείου εποικισμού Θεσσαλονίκης.
Μας δείχνει τη σύνθεση των αγροτικών προσφυγικών πληθυσμών της περιοχής Θεσσαλονίκης κατά τους τόπους της προέλευσής τους.
Τον παραπάνω πίνακα πήραν ως βάση της μελέτης του οι Μάξιμος Μαραβελάκης (καθηγητής γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και ο Απόστολος Βακαλόπουλος (καθηγητής ιστορίας της νεωτέρας Ελλάδας) και ερεύνησαν αναλυτικότατα- με προσωπική επίσκεψη σε κάθε χωριό και υποβολή συγκεκριμένου ερωτηματολογίου κλπ- και τα 75 χωριά που περιλαμβάνουν οι πίνακες.
Η εργασία τους εκδόθηκε από ΕΜΣ-ΙΜΧΑ το 1955 με τίτλο: «Αι προσφυγικαί εγκαταστάσεις εν τη περιοχή Θεσσαλονίκης».
Έτσι βλέπουμε να απογράφονται Καυκάσιοι σε 11 από τα 75 χωριά. Και σύμφωνα με τους ερευνητές:
1. Οι Καυκάσιοι στην Πολίχνη έχουν τόπο προέλευσης Καρς και Τσάλκα.
2. Οι Καυκάσιοι του Ωραιόκαστρου έρχονται από Καρατάς –Βακού.
3. Οι καυκάσιοι του Παντελεήμονα (Κάτω Βολοβότ) έχουν τόπο προέλευσης την Καπαρτίγκα Καυκάσου.
4. Οι Καυκάσιοι του Φίληρου (Γιαλατζίκ) έρχονται από το Καρς.
5. Οι καυκάσιοι του Μονόλοφου (Δαουτλή) έχουν τόπο προέλευσης το Τσεβισλίκ Σοχούμ.
6. Οι Καυκάσιοι στο Μεσιό (Τζουμά –Μαχαλέ) «εις την πραγματικότητα είναι Πόντιοι οι οποίοι ήλθον εις την Ελλάδα μέσω Καυκάσου, όπου έμειναν εκεί τινα έτη κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου».
7. Οι Καυκάσιοι στο Παλαιό Αγιονέρι (Βερλάντζα) μετοίκησαν από Καρς και Τσάλκα.
8. Οι Καυκάσιοι της Νέας Μεσημβρίας (Μπογαρίεβον, Καραβία) ήρθαν από το Καρς.
9. Οι Καυκάσιοι του Πανοράματος (Αρσακλή) έχουν τόπο προέλευσης το Αρταχάν του Καρς.
10. Και οι Καυκάσιοι της Θέρμης (Σέδες) προέρχονται από Καρς.
Πηγή:
http://kafkasios-pontokomitis.blogspot.com/…/31-1926.html
http://kafkasios-pontokomitis.blogspot.com/…/blog-post…
Φωτογραφία:
www.psverginas.gr/el/i-vergina/istorika-stoixeia

ΜΑΖΙΚΟΣ ΕΚΠΑΤΡΙΣΜΟΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Στις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα η Ελλάδα ήταν αναγκασμένη να δέχεται συχνά, μαζικά προσφυγικά ρεύματα. Το 1906, το 1913 και το 1919 για τους πρόσφυγες από τη Βουλγαρία, το 1914 για τους Έλληνες που διώχτηκαν από τη Θράκη και τη Μ. Ασία, το1920 για όσους εγκατέλειψαν τη Ρωσία μετά τον κομμουνισμό. Σύνολο προσφύγων 500.000 άτομα.
Τα νούμερα όμως αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν με την προσφυγιά του Μικρασιατικού Πολέμου και της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τόσο μαζική μετατόπιση πληθυσμών (1.221.849 άτομα) σε τόσο λίγο διάστημα (1921-1924) δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία των λαών.
Η ελληνοτουρκική Συνθήκη Ανταλλαγής (Λωζάννη στις 3-1-1923) αποτελεί μια πρωτοφανή ρύθμιση στην παγκόσμια ιστορία, καθώς βάση αυτής εκπατρίστηκαν αναγκαστικά, χωρίς δυνατότητα επιστροφής και με μοναδικό κριτήριο την θρησκεία, περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι –1,2 εκατομμύρια ορθόδοξοι χριστιανοί και 600.000 μουσουλμάνοι
α.- Περίοδος 1912-1920, αριθ. προσφύγων 435.000 άτομα (Ξεριζωμός)
β.- Περίοδος μέχρι τέλη 1922. αριθ. προσφύγων 900.000 άτομα (Ξεριζωμός)
γ.- Περίοδος μέχρι Μάρτιο1923, αριθ. προσφύγων 1.150.000 άτομα (Ξεριζωμός)
δ.- Περίοδος μέχρι Σεπτ. 1924, αριθ. προσφύγων 214.000 άτομα, 75.000 με ξεριζωμό και με ανταλλαγή 139.000
Μέσα από αυτήν την «αναγκαστική» και «βάρβαρη» ανταλλαγή πολλοί ήταν αυτοί που άφησαν πίσω το βίο τους, σπίτια (πατρικά όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν με χιλιάδες αναμνήσεις), χωράφια, περιουσίες, μαγαζιά.
Μα πολλοί ήταν και αυτοί που άφησαν πίσω τους, φίλους αλλά και το ποιο δραματικό, συγγενείς, αδέλφια, ακόμη και τα ίδια τους τα παιδιά. Υπάρχουν πολλές συγκλονιστικές μαρτυρίες γονέων που άφησαν τα παιδιά τους στα χέρια των Τούρκων ανάδοχων γονέων για ένα καλύτερο αύριο, για ένα σίγουρο αύριο μιας και δεν ήξεραν τι θα συναντήσουν στο δρόμο της ξενιτιάς.
Η μικρασιατική καταστροφή συνεπώς αποτέλεσε την πιο βαθιά τομή της νεοελληνικής ιστορίας του έθνους στη σύγχρονη εποχή.
Η τραγωδία του 1922, που σφραγίστηκε με το αίμα αθώων, κατέγραψε το τέλος της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στη Μικρασιατικά γη και την απαρχή της δημιουργίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Πηγή: https://www.academia.edu/36392066
Φωτογραφία: https://gr.pinterest.com/annamariafggp