Ρωσοπόντιοι: Είναι ρατσιστικός ο όρος ή μήπως όχι τελικά;

Στη Ρωσία λέγονταν Πόντιοι και στην Ελλάδα Ρωσοπόντιοι. Είναι ο όρος σωστός ή αποκαλούνται έτσι από ρατσιστική διάθεση; Ποια είναι η αλήθεια;
Η ιστορία του Ελληνισμού στον Πόντο έχει ως επίσημη αφετηρία την ίδρυση της Σινώπης στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας από Ίωνες ναυτικούς περίπου το 800 π.Χ. Από τη Σινώπη ερευνητές ίδρυσαν άλλες πόλεις. Η κυριότερη αυτών των πόλεων ήταν η Τραπεζούντα το 783 π.Χ. Οι Έλληνες του Πόντου αναφέρονται από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς. Από τον Πόντο καταγόταν ο αρχαίος Έλληνας αστρονόμος Ηρακλείδης ο Ποντικός καθώς και ο ιστορικός και γεωγράφος Στράβων. Κατά μία άποψη, οι σύγχρονοι Πόντιοι είναι απόγονοι εκείνων των αρχαίων Ελλήνων, που έζησαν κάποτε στην περιοχή.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου θεωρείται η μεγαλύτερη του αιώνα. Η αρχή της βρίσκεται στο 1916 κι ο επίλογός της γράφτηκε το 1922 με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα θύματα ξεπέρασαν τις 353.00.
Όσοι κατάφεραν να γλιτώσουν από το μένος των Τούρκων, πρόσφυγες, πλέον, ξεριζωμένοι από τον τόπο τους, βρήκαν καταφύγιο στην Ελλάδα. Αυτοί που κατέφυγαν στην Ελλάδα ήταν περίπου 400.000 ενώ οι υπόλοιποι κατέφυγαν στη νότια Ρωσία. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι Έλληνες στη Ρωσία ήταν πολύ δύσκολες. Πάρα τις αντιξοότητες, όμως, κατάφεραν να διατηρήσουν την γλώσσα και τη θρησκεία τους.
Οι Πόντιοι, γνωστοί για την εργατικότητα τους συνέλαβαν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών που είχαν εγκατασταθεί.
Οι ποντιακές οικογένειες αποκτούσαν πολλά παιδιά. Κατά συνέπεια, ο πληθυσμός αυξήθηκε πολύ γρήγορα και δημιουργήθηκε η ανάγκη να επεκταθούν στις περιοχές του Καυκάσου και της Κριμαίας. Ο Ελληνισμός των χωρών της πρώην Σοβιετικής ένωσης, Ποντιακός και μη, είναι από τα πιο γνήσια και πολύπαθα κομμάτια του Ελληνισμού. Από το 1990, εξαιτίας των πολέμων που ακολούθησαν την διάλυση της Σοβιετικής ένωσης, πίστεψε ότι θα έβρισκε ασφάλεια στην αρχαία μητρόπολη.
Από την δεκαετία του ’60 και έπειτα, αρχίζουν να εγκαθίστανται στην Ελλάδα αφού τη θεωρούν πατρίδα τους. Γιατί αισθάνονται και είναι Έλληνες. Δυστυχώς, όμως, στην πατρίδα τους δέχονται τον μεγαλύτερο ρατσισμό! Για τους ντόπιους ήταν ξένοι, ήταν Ρωσοπόντιοι.

Γιατί αισθάνονται και είναι Έλληνες. Δυστυχώς, όμως, στην πατρίδα τους δέχονται τον μεγαλύτερο ρατσισμό!

Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος περιγράφει ένα περιστατικό…
«Σε μια λαϊκή αγορά, ένας Ρωσοπόντιος άπλωσε μια κουβέρτα με κάτι ψιλοπράγματα για πούλημα. Απέναντι του ένας κοτοπουλάς μόλις τον είδε άρχισε να βρίζει… Τουρκόσποροι τι θέλατε και ήρθατε εδώ, ήρθατε να μας φάτε το ψωμί μας, να φύγετε δεν σας θέλουμε… Ο Ρωσοπόντιος δεν ήξερε ελληνικά, δεν καταλάβαινε, φώναξε τον παππού του που στεκόταν λίγο πιο πέρα και άκουγε. Εκείνος ατάραχος πλησίασε τον υβριστή και του είπε σε άπταιστα ελληνικά… Άκου παιδί μου, μια κουβέντα θα σου πω και βάλε την καλά στο μυαλό σου, αν εσύ είσαι Έλληνας εγώ είμαι Έλλην. Ο κόσμος χειροκρότησε με ενθουσιασμό. Έφυγα κι εγώ συγκινημένος, που αξιώθηκα να ακούσω τέτοιο ποίημα»
Εξαιτίας του μεγάλου προβλήματος που δημιουργήθηκε με κάποιες παράνομες ελληνοποιήσεις ατόμων από τη Γεωργία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, για τις οποίες ευθύνεται και το ελληνικό κράτος, έφθασαν στο σημείο να ταλαιπωρούνται από τις ελληνικές Αρχές και οι ίδιοι οι Πόντιοι, μέχρι να αποδείξουν την ελληνική τους καταγωγή.
Κάπως έτσι καθιερώθηκε ο όρος «Ρωσοπόντιοι», ο οποίος κατέληξε να είναι ρατσιστικός και υποτιμητικός.
Η Ρωσία είναι μια σπουδαία χώρα με τεράστιο πολιτισμό και μεγάλη συνεισφορά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παρόλα αυτά τους Πόντιους παλλινοστουντες τους συνέδεσαν με το “αρνητικό κομμάτι” αυτου του κράτους. Θεώρησαν ότι ανήκουν στη “ρωσική μαφία”. Ακόμη κι αυτοί που εξακολουθούν να ζουν στη Ρωσία δεν μπορούν παρά να χαρακτηρίζονται «Έλληνες του Πόντου».
Κανείς δεν χαρακτηρίζει με αντίστοιχους όρους τους Πόντιους που ζουν σε άλλες χώρες του κόσμου (π.χ. Αμερικανοπόντιος, Γερμανοπόντιος κτλ.).
Ο όρος Ρωσοπόντιος δεν υφίσταται. Η μόνη αποδεκτή και μη ρατσιστική εκδοχή του θα ήταν «Ελληνορώσος» και αυτό όταν αναφέρεται σε ανθρώπους που κατάγονται και από τις δύο αυτές χώρες. Το ότι γεννιόμαστε και μεγαλώνουμε σε μια χώρα σίγουρα επηρεάζει τον τρόπο που ζούμε, αλλά δεν μπορεί να αλλάξει την πολιτιστική μας ταυτότητα και τις ρίζες μας.
Οι Πόντιοι όχι μόνο διατήρησαν την ποντιακή παράδοση, τα ήθη και έθιμα, τη μουσική και τους χορούς τους, αλλά προσπαθούν μέχρι και σήμερα να τα μεταδώσουν και στους άλλους λαούς με τρόπο αξιοζήλευτο.
Δυστυχώς, η νοοτροπία κάποιων δεν έχει αλλάξει, ίσως και από άγνοια της ίδιας της ιστορίας. Με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτή η ρατσιστική διάθεση απέναντι στους Πόντιους, από τους ίδιους τους συμπατριώτες τους.
Όπως λέει κι ο στίχος απ’ το τραγούδι «Πατρίδα μ’ αραεύω σε» που ερμήνευσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, «’Σ σα ξένα είμαι Έλληνας και ‘ς σην Ελλάδα ξένος».
Κομνηνού Ελεάννα
Πηγή: www.maxmag.gr
Φωτογραφία: https://perithorio.com/2019/05/06

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΥΚΑΣΙΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ;

Σύμφωνα με το Βλάση Αγτζίδη « Τα πρώτα χρόνια με τον όρο «Πόντιος», ο λαός περιέγραφε μόνον αυτόν που προερχόταν από τις περιοχές του Μικρασιατικού Πόντου. Οι προερχόμενοι από τις περιοχές του Καρς του ρωσικού Καυκάσου, που παραχωρήθηκε στους Τούρκους απ’ τους μπολσεβίκους με τη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ, χαρακτηρίζονταν ως «Καυκάσιοι» ή «Ποντοκαυκάσιοι» και ας είχαν μεταναστεύσει από τον Πόντο μόλις 40 χρόνια πριν. Οι κατά το πλείστον τουρκόφωνοι πρόσφυγες από την καυκασιανή περιοχή της Τσάλκας στην Κεντρική Γεωργία ονομάζονταν «Τσαλκαλήδες», οι οποίοι επίσης εντάσσσονταν στην ομάδα των «Καυκασίων».[…]»
Οι πρόσφυγες που μετανάστευσαν από τα παράλια του Καυκάσου στην Ελλάδα κατά την περίοδο τέλη Απριλίου 1920-Φεβρουάριος 1921 δόμησαν μια ιδιαίτερη προσφυγική ομάδα , την ομάδα των Καυκασίων. Αποτελούνταν κυρίως από Έλληνες κατοίκους του Κυβερνείου Καρς-Ρωσίας (που μετά τη συνθήκη Μπρεστ Λιτόφσκ προσαρτήθηκε στην Τουρκία), δευτερευόντως από Έλληνες κατοίκους της Τσάλκας , του Σοχούμ, του Βατούμ και τέλος από Έλληνες Πόντιους του Μικρασιατικού Πόντου που μετοίκησαν στον Καύκασο κατά το τέλος κυρίως του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σύμφωνα με τον Τηλικίδη Γ., Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου των Ελλήνων του Αντικαυκάσου και Επιθεωρητή των Σχολείων της Ελληνικής μειονότητας του Καυκάσου, μεταφέρθηκαν από Βατούμ σε Θεσσαλονίκη κατά τα έτη 1920-1921, 52.878 άνθρωποι και 7.737 ζώα.
Αναλυτικά-σύμφωνα με τον Τηλικίδη- οι μεταναστεύσαντες πληθυσμοί κατανέμονταν –κατά περιφέρεια προέλευσης από τον Καύκασο- ως εξής:
«1.- 40.000 περίπου από την περιφέρεια Καρς-Αρταχάν. Αρχικά ο πληθυσμός αυτός απαριθμούσε 54.000 άτομα από τους οποίους 7-8 χιλιάδες πέθαναν από τις κακουχίες καθοδόν για το Βατούμ ή κατά τη διαμονή στο Βατούμ και 6-7 χιλιάδες κατέφυγαν στο Κουμπάν. [Ένα μέρος των τελευταίων θα έρθει στην Ελλάδα μετά το ’22 μέχρι το ’24 μαζί με άλλους Έλληνες του Καυκάσου, Πόντου και Νότιας Ρωσίας και θα απογραφούν και αυτοί ως Καυκάσιοι εγκαθιστάμενοι σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας όπως και οι προηγούμενοι.]
2.-15-20 χιλιάδες από τις περιοχές Σοχούμ, Βατούμ και Τσάλκας.
3.-Από το σύνολο των 172.811 Ελλήνων του Καυκάσου θα παραμείνουν εκεί 119.933
4.-Από τους Καυκάσιους που θα βρεθούν στην Ελλάδα θα πεθάνουν στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης 20-22.000».
Από τέλη Μαρτίου 1920 έως και Νοέμβριο 1921 μεταφέρθηκαν από το Βατούμ 30.718 πρόσφυγες με 16 ατμόπλοια και κατόπιν, μετά από ένα κενό διάστημα, μεταφέρθηκαν το Φεβρουάριο του 1921 20.610 πρόσφυγες με 7 ατμόπλοια.

Σύμφωνα με τον μελετητή της «εξόδου» των Καυκασίων κ. Καζταρίδη, 30.000 από τους επιβάτες πρόσφυγες ήταν από το Καρς και οι υπόλοιποι ήταν Έλληνες πρόσφυγες από άλλες περιοχές του Καυκάσου.
Τέλος, μια πρώτη γνώση της τύχης των άνω των 50.000 Καυκασίων που ήρθαν κατά 1920-21, μπορούμε να αποκομίσουμε, βλέποντας τα στοιχεία απογραφής του 1928 όπου απογράφονται ως πρόσφυγες μεταφερθέντες από τον Καύκασο «πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή» συνολικά 32.421 άτομα.
Αναλυτική Κατάστασις της 31ης Ιουλίου 1926 του Γεωργικού γραφείου εποικισμού Θεσσαλονίκης.
Μας δείχνει τη σύνθεση των αγροτικών προσφυγικών πληθυσμών της περιοχής Θεσσαλονίκης κατά τους τόπους της προέλευσής τους.
Τον παραπάνω πίνακα πήραν ως βάση της μελέτης του οι Μάξιμος Μαραβελάκης (καθηγητής γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και ο Απόστολος Βακαλόπουλος (καθηγητής ιστορίας της νεωτέρας Ελλάδας) και ερεύνησαν αναλυτικότατα- με προσωπική επίσκεψη σε κάθε χωριό και υποβολή συγκεκριμένου ερωτηματολογίου κλπ- και τα 75 χωριά που περιλαμβάνουν οι πίνακες.
Η εργασία τους εκδόθηκε από ΕΜΣ-ΙΜΧΑ το 1955 με τίτλο: «Αι προσφυγικαί εγκαταστάσεις εν τη περιοχή Θεσσαλονίκης».
Έτσι βλέπουμε να απογράφονται Καυκάσιοι σε 11 από τα 75 χωριά. Και σύμφωνα με τους ερευνητές:
1. Οι Καυκάσιοι στην Πολίχνη έχουν τόπο προέλευσης Καρς και Τσάλκα.
2. Οι Καυκάσιοι του Ωραιόκαστρου έρχονται από Καρατάς –Βακού.
3. Οι καυκάσιοι του Παντελεήμονα (Κάτω Βολοβότ) έχουν τόπο προέλευσης την Καπαρτίγκα Καυκάσου.
4. Οι Καυκάσιοι του Φίληρου (Γιαλατζίκ) έρχονται από το Καρς.
5. Οι καυκάσιοι του Μονόλοφου (Δαουτλή) έχουν τόπο προέλευσης το Τσεβισλίκ Σοχούμ.
6. Οι Καυκάσιοι στο Μεσιό (Τζουμά –Μαχαλέ) «εις την πραγματικότητα είναι Πόντιοι οι οποίοι ήλθον εις την Ελλάδα μέσω Καυκάσου, όπου έμειναν εκεί τινα έτη κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου».
7. Οι Καυκάσιοι στο Παλαιό Αγιονέρι (Βερλάντζα) μετοίκησαν από Καρς και Τσάλκα.
8. Οι Καυκάσιοι της Νέας Μεσημβρίας (Μπογαρίεβον, Καραβία) ήρθαν από το Καρς.
9. Οι Καυκάσιοι του Πανοράματος (Αρσακλή) έχουν τόπο προέλευσης το Αρταχάν του Καρς.
10. Και οι Καυκάσιοι της Θέρμης (Σέδες) προέρχονται από Καρς.
Πηγή:
http://kafkasios-pontokomitis.blogspot.com/…/31-1926.html
http://kafkasios-pontokomitis.blogspot.com/…/blog-post…
Φωτογραφία:
www.psverginas.gr/el/i-vergina/istorika-stoixeia

ΜΑΖΙΚΟΣ ΕΚΠΑΤΡΙΣΜΟΣ – ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Στις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα η Ελλάδα ήταν αναγκασμένη να δέχεται συχνά, μαζικά προσφυγικά ρεύματα. Το 1906, το 1913 και το 1919 για τους πρόσφυγες από τη Βουλγαρία, το 1914 για τους Έλληνες που διώχτηκαν από τη Θράκη και τη Μ. Ασία, το1920 για όσους εγκατέλειψαν τη Ρωσία μετά τον κομμουνισμό. Σύνολο προσφύγων 500.000 άτομα.
Τα νούμερα όμως αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν με την προσφυγιά του Μικρασιατικού Πολέμου και της Μικρασιατικής Καταστροφής. Τόσο μαζική μετατόπιση πληθυσμών (1.221.849 άτομα) σε τόσο λίγο διάστημα (1921-1924) δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία των λαών.
Η ελληνοτουρκική Συνθήκη Ανταλλαγής (Λωζάννη στις 3-1-1923) αποτελεί μια πρωτοφανή ρύθμιση στην παγκόσμια ιστορία, καθώς βάση αυτής εκπατρίστηκαν αναγκαστικά, χωρίς δυνατότητα επιστροφής και με μοναδικό κριτήριο την θρησκεία, περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι –1,2 εκατομμύρια ορθόδοξοι χριστιανοί και 600.000 μουσουλμάνοι
α.- Περίοδος 1912-1920, αριθ. προσφύγων 435.000 άτομα (Ξεριζωμός)
β.- Περίοδος μέχρι τέλη 1922. αριθ. προσφύγων 900.000 άτομα (Ξεριζωμός)
γ.- Περίοδος μέχρι Μάρτιο1923, αριθ. προσφύγων 1.150.000 άτομα (Ξεριζωμός)
δ.- Περίοδος μέχρι Σεπτ. 1924, αριθ. προσφύγων 214.000 άτομα, 75.000 με ξεριζωμό και με ανταλλαγή 139.000
Μέσα από αυτήν την «αναγκαστική» και «βάρβαρη» ανταλλαγή πολλοί ήταν αυτοί που άφησαν πίσω το βίο τους, σπίτια (πατρικά όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν με χιλιάδες αναμνήσεις), χωράφια, περιουσίες, μαγαζιά.
Μα πολλοί ήταν και αυτοί που άφησαν πίσω τους, φίλους αλλά και το ποιο δραματικό, συγγενείς, αδέλφια, ακόμη και τα ίδια τους τα παιδιά. Υπάρχουν πολλές συγκλονιστικές μαρτυρίες γονέων που άφησαν τα παιδιά τους στα χέρια των Τούρκων ανάδοχων γονέων για ένα καλύτερο αύριο, για ένα σίγουρο αύριο μιας και δεν ήξεραν τι θα συναντήσουν στο δρόμο της ξενιτιάς.
Η μικρασιατική καταστροφή συνεπώς αποτέλεσε την πιο βαθιά τομή της νεοελληνικής ιστορίας του έθνους στη σύγχρονη εποχή.
Η τραγωδία του 1922, που σφραγίστηκε με το αίμα αθώων, κατέγραψε το τέλος της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στη Μικρασιατικά γη και την απαρχή της δημιουργίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Πηγή: https://www.academia.edu/36392066
Φωτογραφία: https://gr.pinterest.com/annamariafggp